ALİ EMÎRÎ EFENDİ (1857-1924). Daha çok topladığı kitaplarla meşhur olan son devir kitap meraklılarından, Millet Kütüphanesi’nin kurucusu. Diyarbakır’da doğdu. İlk tahsilini Diyarbakır’da Sülûkiyye Medresesi’nde yaptı. Arapça ve Farsça öğrendi. Eski tarzda şiirler yazmaya başladı. 1875’te telgrafçılık kurslarına katılarak telgrafçı oldu. 1878’de Hey’et-i Islâhiyye ile Diyarbakır’a gelen Âbidin Paşa’nın yanına kâtip olarak girdi; onunla birlikte Harput, Sivas ve Selânik’e gitti. Daha sonra Sîs (Kozan) sancağı âşâr müdürlüğü ile Adana Âşâr Nezâreti başkâtipliği yaptı. Sırasıyla Leskovik, Kırşehir ve Trablusşam sancağı muhasebeciliklerinde, Elazığ ve Erzurum defterdarlıklarında, Yanya ve İşkodra maliye müfettişliklerinde, Halep defterdarlığı ile Yemen maliye müfettişliğinde bulundu. Bu sırada “rütbe-i ûlâ sınıf-ı sânîsi” nişanı ile taltif edildi; 1908’de II. Meşrutiyet’in ilânından sonra kendi isteği ile emekli oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra Millî Tetebbûlar Encümeni, Tasnîf-i Vesâik-i Târîhiyye Encümeni başkanlığı ile Târîh-i Osmânî Encümeni üyeliği yaptı. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dairesi Tasnif Komisyonu’nun başında bulunduğu sırada da kendi adına izâfe edilen “Ali Emîrî Tasnifi”ni meydana getirdi. 23 Ocak 1924’te vefat etti, mezarı Fatih Camii hazîresindedir. Belli başlı telif eserleri şunlardır: Levâmiu’l Hamîdiyye, Cevâhirü’l-mülûk, Tezkire-i Şuarâ-yı Âmid, Mardin Mülûk-i Artukıyye Târihi, Osmanlı Vilâyât-ı Şarkıyyesi, İşkodra Şâirleri, Yanya Şâirleri, Diyarbekirli Bâzı Zevâtın Terceme-i Halleri, Yemen Hâtırâtı, Osmanlı Şairleri, Mir’âtü’l-fevâid gibi sayısı otuzu bulan diğer eserleri yayımlanmamış, bunların bazıları ise kaybolmuştur. Ayrıca yazma halinde bir de divanı vardır. (TDV İslâm Ansiklopedisi, “Ali Emîrî Efendi”Madde Yazarı: Mehmet Serhan Tayşi 1989, İstanbul, Cilt: 2, s. 390-391)